Комсомол сылларбын күндүтүк саныыбын

Күн-дьыл тохтоло суох иннин диэки хардыылаан иһэр,ону кытта тэҥҥэ урукку ыччат лидердара кырдьан ветеран буолан олороллор.Ол эрээри комсомол кэккэтигэр сылдьыбыт,үлэлээбит кэмнэрбит умнуллан хаалбаттар.

Алта уордьаннаах Ленинскэй Комсомолу историяттан сотон кэбиспэккин.
Комсомол дойдуга-норуокка,үтүөтэ-өҥөтө баһаам элбэх.

Бүгүн Комсомол күнэ. Комсомолга иитиллибит,уһаарыллыбыт тыһыынчаннан дьону эдэр саастарыгар төнүннэрэр күн.
Хаһан эрэ Комсомолга киирии улахан үөрүү-көтүү, долгутуулаах буолара.

Мин 1957 сыллаахха Комсомол кэккэтигэр киирбитим. Сэттис кылааска үөрэнэ сылдьарым, ону билигин да долгуйа саныыбын.
Онно райком бастакы секретарынан Афанасий Егорович Алексеев үлэлиир этэ. Оччолорго Муома оройуонугар үгүс үтүө эдэр эрчимнээх дьон комсомолга үлэлээн ааспыттара. Биһиги саҕана райкомол секретардара Матвеев Матвей Николаевич, Алексеев Афанасий Егорович, Дягилев Василий Лукич, Старков Петр Никифорович, Неустроев Владимир Германович, Алексеев Адам Семёнович, Тарабукина Светлана Георгиевна этилэр. Ити курдук оройуон киэн туттар, ытыктыыр, бэйэлэрин чаҕылхай олохторунан, сөҕүмэр үлэлэринэн, мындыр өйдөрүнэн-санааларынан тыыннаахтарыгар номох кэриэтэ буолбут дьоммутун тылларын- өстөрүн, үтүө сабыдыалларын билигин ыччакка кэс курдук ахтабыт.

1966 сыллаахха Комсомол уобаластааҕы комитетын бастакы секретарынан Николай Иванович Соломов талыллыбыта. Онтон ыла үлэ эстафетатын оччотооҕу эдэр көлүөнэ илиигэ ылбыта. Комсомол 1966 сыллаахха буолбут уобаластааҕы комитетын кэмпириэнсийэтин уураахтарын олоххо киллэриигэ үлэ күүскэ ыыттыллыбыта. Ол кэмнэргэ оройуоннааҕы комсомольскай тэрилтэ хаста да ЫБСЛКС обкомун Кыһыл Знамятынан наҕараадаламмыта, секретарь П.Н.Старков этэ.
Комсомол обкома элбэх ыҥырыылары ылыммыта.Ордук ыччаты түмүү, уураахтарын олоххо киллэрии этэ.

Араас өрүттээх ыҥырыылар тахсыбыттара — БАМ тутуута, «Оскуола- производство- үрдүк үөрэх», «Бэйэҥ сулускун умат» — диэн ыҥырыылары өйөөн комсомоллар уонна ыччаттар үлэ араас салааларыгар ыҥырыы таһааран үлэни көҕүлүүллэрэ.

Үрүйэ- Төрдүн комсомолецтара уонна ыччаттара бу ыҥырыыны бастакыннан өйөөбүттэрэ.Эдэрдэр тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар ыҥырыы таһааран ыччат — комсомольскай биригээдэлэрэ тэриллибиттэрэ.
Таба иитиитигэр, «Чыбааҕылаах» ыччат — комсомольскай биригээдэтэ тэриллибитэ. Биригэдьииринэн Михаил Николаевич Голиков оройуоҥҥа ыҥырыы таһааран биир улахан ыстааданы туппута.Наставнигынан биллиилээх табаһыт Слепцов Гаврил Петрович 1 этэ. Бу ыстаада социалистическай куоталаһыыга оройуоҥҥа бастыыра, улахан табаны тыыннаах иитиини 90% тиэрдэрэ.
Оччолорго ыстаадаҕа элбэх ыччат үлэлээбитэ Слепцов Дмитрий Иванович,Никулина Евдокия Константиновна, Слепцова Мария Гаврильевна, Никулин Константин Константинович, Слепцова Варвара Николаевна, Черов Илья Алексеевич, Атласов Иван Иннокентьевич уо.д.а.

Оттооһуҥҥа «Тумул — Күөл» ыччат — комсомольскай звенота тэриллэрэ, хас да сыл субуруччу былааннарын аһары толорон бастыҥнар кэккэлэригэр сылдьаллара.
Ол сылларга аан бастаан «Оскуола — производство- үрдүк үөрэх» диэн ыҥырыыны бастакыннан биһиги нэһилиэк кыргыттара өйөөбүттэрэ. Александра Иннокентьевна уонна Вера Иннокентьевна Слепцовалар 100 ыччат сүөһүнү тутан «Хара Төҥүргэс» диэн ыраах учаастакка икки сыл үлэлээн баран, үрдүк үөрэххэ киирэн учуутал идэтин ылан бэйэлэрин нэһилиэктэригэр учууталынан үлэлээн кэллилэр.

Сылгы иитиитигэр Советскай Армия кэккэтигэр ытык иэһин төлөөн үс сыл сулууспалаан кэлэн Черов Гаврил Гаврильевич үлэлээбитэ. Кинини аҕата оройуон биир бастыҥ, «Үлэ Кыһыл Знамята» уордьан кавалера Черов Гаврил Иванович сылгы иитиитин мындыр идэтигэр уһуйбута.

Тыа хаһаайыстыбатын араас салааларыгар үлэлиир дьон чулууларын түмэр, ыччакка бэйэлэрин баай уопуттарын тарҕатар, үлэҕэ үрдүк көрдөрүүнү ситиһээччилэр аҕыйаҕа суохтара. Бары тустаах үлэни толорорго интэриэстээх буолаллара. Ордук тыа хаһаайыстыбатын бары салааларыгар үүтү ыаһын, эти, үүтү государствоҕа туттарыы, түүлээҕи бултааһын.

Ону тэҥинэн бары государственнай тэрилтэлэр эргиэн отделенията, сибээс, киноустановка, эмп, оҕо тэрилтэлэрэ бары пятилетка былааннаах сорудахтарын толорон иһэллэрэ.

ҮТМСКТ 42,45 комсомолу түмэрэ, үлэ бары салааларыгар ситиһиилээхтик үлэлииллэрэ. Табаны иитэр ыстаадаҕа старшай М.Н.Голиков,
Д.И.Слепцов, сылгыһыт Г.Г.Черов обкомол «Бастыҥ эдэр гвардеец» диэн, знагынан наҕараадаламмыттара. Мария Гаврильевна Слепцова Комсомол уобаластааҕы комитетын кэмпириэнсийэтигэр делегатынан,
Варвара Николаевна Слепцова оройуон Советын депутатынан,
Николай Константинович Никулин эдэр табаһыттар республикатааҕы слёттарыгар,учуутал Дмитрий Никитич Петров эдэр учууталлар республикатааҕы конференциятыгар делегатынан талыллан республика ыччатын форумугар кыттыбыттара.

Комсомолецтар араас элбэх общественнай үлэни толороллоро, араас субботниктар буолаллара — хотоннору өрөмүөннээһин, тэрилтэлэргэ мас, муус бэлэмнээһинэ, кэнсиэртэргэ кыттыы, таба ааҕыыта, субан сүөһүнү көһөрүү, оттооһуҥҥа кыттыы, бөһүөлэги ыраастааһын, элбэх араас үлэлэри ыытарбыт.

1967 сыллаахха бэс ыйын 5 күнүгэр «Ааспыт кэмнэр суолларынан» диэн походка «Чараҥ Күөлгэ» өйдөбүнньүк дуоска туруоруллубута. «Киллэм» диэн сиргэ эмиэ бастакы артыалга аналлаах өйдөбүнньүк дуоска турбута.

Эйэ фондугар үбү киллэриигэ биһиги комсомольскай тэрилтэбит куруук бастакы буолара.
Бары ыытыллар тэрээһиннэргэ көхтөөхтүк кытталлара,тэрийсэллэрэ. Ордук үчүгэй тустаах да, общественнай да үлэлэргэ кыттар комсомолецтар — иитээччи Дьячкова Елена Гаврильевна, учуутал Петров Дмитрий Никитич, киномеханик Гоголев Василий Васильевич, суоппар Хадаров Михаил Семёнович, продавец Слепцова Евдокия Иннокентьевна, бороон көрөөччү Атласова Елена Иннокентьевна, иитээччи Хадарова Марта Иннокентьевна, суоппар Охлопков Егор Егорович, ветврач Мытыкынов Александр Васильевич, Атласов Иван Иннокентьевич- үлэ араас салааларыгар үлэлиирэ, сылгыһыт Слепцов Дмитрий Иннокентьевич ll, тракторист Андросов Владимир Никитич.

Үрүйэ Төрдүн комсомолецтара уонна ыччаттара үлэҕэ, үөрэххэ өрүү көхтөөх буолаллара. Оччотооҕу эдэр саас эрчимнээх кэмнэрэ ол кэмнэргэ үлэлээн, олорон ааспыт аҕа саастаах көлүөнэ ааспыт олохторун кэрчигиттэн сэмэйдик ахтабыт.

Билиҥҥи көлүөнэ ыччат олох уларыйыытын кытта тэҥҥэ хаамсан үлэлээх,үөрэхтээх буолуҥ!
Оройуоҥҥут сайдыытыгар сэмэй кылааккытын киллэриҥ!

Барыгытын Комсомол күнүнэн эҕэрдэлиибин! Эйэлээх ыраас халлааны,чэгиэн туругу!

Үрүйэ Төрдүн маҥнайгы сүһүөх комсомольскай тэрилтэтин 1966-1968 сылларга сэкэрэтээрэ Анна Алексеевна Атласова ( Заболоцкая).