Христина Кривошапкина
Балаҕан ыйыгар оройуон Аҕа баһылыга Д.В. Аммосов уонна Муома национальнай нэһилиэгин баһылыга И.Е. Дягилев Арчы дьиэтигэр оройуон ытык кырдьаҕастарын кытта көрсүһүү тэрийдилэр
Көрсүһүүгэ оройуон аҕа баһылыга сайдыыга туһуламмыт үлэлэр түмүктэрин билиһиннэрдэ, туох-ханнык үлэ барарын кэпсээтэ. Кырдьаҕастар саҥа балыыһа тутуутугар, начаалынай оскуола капитальнай өрөмүөнүгэр, олорор дьиэлэр тутууларыгар ыытыллыбыт уонна ыытыллар үлэлэри сэҥээрэ бэлиэтээтилэр. Тыа хаһаайыстыбатыгар киллэриллибит саҥа хамсааһыннары сэргээтилэр эрээри оройуоҥҥа үүт аһылык аҕыйаҕын, олохтоох таба, ынах этэ атыыга тахсыбатын ыйан тураннар инникитин маны учуоттуулларыгар эттилэр. Итиинэн-сырдыгынан хааччыйар тэрилтэлэр саҥа дьиэлэнэн, аныгы оборудованиенан хааччыллан тиэрдэр өҥөлөрүн хаачыстыбата үрдээбитин махтана бэлиэтээтилэр. Кэнники сылларга оройуон салалтата, тыа хаһаайыстыбатын управлениета түргэнник ситэр дьиэ кыылларын тиэйэн аҕалан бэйэ бородууксуйата элбииригэр тускул ууруллубутун эттилэр. Оройуон салалтата ыытар үлэлэрин ветераннар сэҥээрэллэрин биллэрдилэр. Маны сэргэ кэккэ боппуруостары туруорустулар. Ол курдук, кэнники кэмҥэ Хонууга килиэп буһарыытын үлэтэ уустугуран дьон килиэбэ суох хаалыылара тахсыталаабыт. Аны биир эрэ сиргэ атыыланар буолан уочарат уһаабыт. Манна оройуон баһылыга баар балаһыанньаны өйдөнөр гына быһааран биэрдэ. Хонуу сэлиэнньэтин баһылыга баарынан кырдьаҕастар кэнники сылларга элбээбит үрдүк теплотрассалары туорааһыннар хаачыстыбалара мөлтөҕүн, сорох сиргэ олох да суох буоланнар сыыллан туоруулларын этэн туран бу итэҕэһи суһаллык туораталларыгар туруорустулар. Дьон сылдьар тротуардарыгар сороххо дуоскалар туора баран, сороххо билиитэлэрэ ойон тахсан оһолго тиэрдиэхтэрин сөбүн ыйдылар уонна өрөмүөн үлэтин уталыппакка ыыталларын ирдээтилэр. Уопсай баанньык үлэлээбэккэ нэһилиэнньэ санитарнай-гигиеническай туруга мөлтөөбүтүн сэмэлээтилэр. Манна оройуон аҕа баһылыга сотору кэминэн 20 киһи суунар чааһынай баанньыга үлэлиэҕин эттэ, уопсай баанньыгы үлэлэтии олус ороскуоттааҕын холобурдаан туран итэҕэтэ быһаарда. Спортивнай микрорайон 2,3 нүөмэрдээх дьиэлэрин тоҕо өрөмүөннээбэккит диэн сиэрдээх ыйытыыга аҕа баһылык бэйэтин кэмигэр дьиэлэри туттарбыт тустаах салалта «Монтажник» ПК-ы кытта сууттаһан кыайбытын, онон дьиэлэри туппут кооператив тутууга таһаарбыт сыыһатын-халтытын туоратарын аны судприставтар ирдэһэн дьиэлэр туруктара тупсарын ситиһиэхтээхтэр диэтэ. Манна даҕатан эттэххэ, оройуон аҕа баһылыга ити дьиэлэргэ пластик турбалары тимиргэ уларытары туруорсалларын быһаарда. Дьиҥэ итинник материалынан хочуолунайдар да атын дьиэлэр да тутуллан үлэлии тураллар, итиилэр эбит. Онон бу дьиэлэр тымныылара тутааччы хаачыстыбата суох тутуутуттан биричиинэлэнэр эбит. Оройуон киинигэр маневреннай фондаҕа квартира суоҕунан олорор дьиэтэ суох кыһалҕаҕа киирбит 10-ча киһи уочаракка турар эбит. Билигин сааххалланар туруктаах дьиэлэртэн арыый сэнэхтэрин тустаах сыалга туттары туруорсуу үлэтэ барар. Биирдиилээн ветераннар чааһынай дьиэлэрэ эргэрбитин, онно тупсарыы үлэтин хайдах ыыттарыахха сөбүн сүбэлэттэрдилэр. Спортивнай микрорайон 4, 13 нүөмэрдээх дьиэлэргэ тас туалеттары өрөмүөннүүрү туруорустулар. Баһылыктар бу дьиэлэргэ капитальнай өрөмүөн ыытыллара көҥүллэммэтин, тустаах программа уочаратын эрэ кэтэһэри ветераннарга быһааран биэрдилэр. Мунаахсыйар ыйытыыларыгар хоруй ылан, санаа хоту кэпсэтэн ытык кырдьаҕастарбыт баһылыктары кытта көрсүһүүттэн астынан тарҕастылар. Ити курдук барар үлэни билиһиннэрэр, баар кыһалҕалары туоратыыга сүбэлэһэр көрсүһүүлэр инникитин да ыытыллалларыгар баҕардылар.