Хонуу
Таҥха ыйа билгэлэнии, инникини өтө көрүүлэнии ыйа буолар. Саҥа сылга үктэнэн, олохпутун айыы суолунан сырдатан ааһар кэммит.
АрчыгаОроһооспо күнүгэр үгэскэ кубулуйбут «Саҥа уоту ылыы» тэрээһинэ ыытылынна. Таҥха ыйыгар аналлаах сиэри-туому Арчы дьиэтин хаһаайката Ирина Николаевна Слепцова оҥордо. Бу күн саха итэҕэлинэн өбүгэлэргэ сүгүрүйүү, кинилэри ахтан-санаан ааһар күн. Алгысчыт Аптаах Дукку көмүлүөк оһоҕу оттон, алгыстаах алаадьынан маанылаан, үрүҥ сылгы сиэлинэн сыт таһааран, саламаатынан, сыалаах этинэн күндүлээн, Үрдүкү айыыларга сүгүрүйэн, көрдөһөн алгыһын оҥордо. Кэлбит ыалдьыттар ыраастанан, арчыланан, алгыстанан, үтүө санаанан салайтаран турукка киирдилэр. Алгысчыт саҥа сылга эйэлээх олох эргиллэн, дьон-сэргэ дьоллоохтук олорорун түстээтэ.
Айыыһыт сыла түмүктэнэн, кэлбит2025 сыл саха итэҕэлинэн Иэйэхсит сыла буолар. Иэйэхсит дьахтар таҥаралаах, эйэҕэс, амарах санаалаах, үтүөнү түстүүр, киһи олоҕор быһаччы оруоллаах-суолталаах. Үүммүт Иэйэхсит сыла хас биирдии дьиэ кэргэҥҥэ чэгиэн туругу, уйгуну-быйаҥы, дьолу тосхойдун.
Индигир
Тохсунньу 4 күнүгэр нэһилиэккэ баһылык бирииһигэр спортивнай күрэхтэһии буолан ааста. Ол курдук,Индигир орто оскуолатын, ОДьКХ уонна администрация холбоһук, устудьуоннар уонна үөрэнээччилэр хамаандалара илин-кэлин түстүлэр. 7 көрүҥнээх тыҥааһыннаах күрэххэ кыттааччылар волейбол оонньоотулар, дуобакка кииристилэр, буулдьанан ыттылар, мээчик бырахтылар, дартска холоннулар, эстафетаҕа сүүрдүлэр, канаат тардыстылар. Бэрт сытыы киирсиилээх, көхтөөх күрэхтэһии буолла. Көрүҥ аайы кыайыылаахтар биллэн, түмүккэ Индигир орто оскуолатын хамаандата кыайыы өрөгөйүн биллэ.Иккис миэстэҕэ эрэллээхтик ОДьКХ уонна администрация холбоһук хамаандата таҕыста уонна үһүсустудьуоннар хамаандалара буолла. Бары хамаандалар харчынан бириис туттулар, кыайыылаах хамаанда баһылык көһө сылдьар кубогынан наҕараадаланна. Маннык олохтоохтор чөл олоҕу өрө тутан, сынньалаҥы өрө туһалаахтык атааран, көхтөөх олоҕунан олороллор, холобур буолаллар.
Ороһооспо күнүгэр нэһилиэккэ норуот айымньытын дьиэтин үлэһиттэрэ устудьуоннары кытта бииргэ «Голубой огонек» тэрийдилэр. Бырааһынньыктыы симэммит, араас уотунан күлүмүрдүү умайар саалаҕа кэлбит дьон астаах-үөллээх остуол тула олорон, урукку кэм эйгэтигэр куустардылар. Бииртэн-биир араас нүөмэрдэр: ырыалар, үҥкүүлэр, сценкалар, ол быыһыгар көрдөөх оонньуулар — ыытылыннылар. Кыайыылаахтар бириис тутан үөрүүлэрэ үрдээтэ, урукку кэм муусукаларынан дуоһуйа үҥкүүлээтилэр. Бииргэ алтыһан, ирэ-хоро кэпсэтэн астына сынньаннылар. Норуот айымньытын дьиэтин эдэр үлэһиттэрэ салайааччы Элеонора Атласова уонна исписэлиис Ньургустаан Уваровскай тэрийэн бэрт сонун тэрээһин ыытылынна. Эдэр салайааччы барытыгар дэгиттэр талаанынан дьон-сэргэ сэҥээриитин ылла. Кинилэргэ инники үлэлэригэр ситиһиини баҕарабыт. Олохтоох ыччат төрөөбүт нэһилиэгэр төннөн айымньылаахтык үлэлии сылдьаллара хайҕаллаах суол.
Чуумпу Кытыл
Саҥа дьыллааҕы сынньалаҥ күннэригэр Чуумпу Кытыл нэһилиэгэр үс күннээх Тымныы Мооруос оҕонньор бирииһигэр күрэхтэһии ыытылынна. Бу өрө күүрүүлээх күрэх Төбүлэххэ сылын аайы буолар, быйыл үбүлүөйдээх 30 сылын туолла.
Быйыл уопсайа алталыы киһилээх 11 хамаанда кытынна, эр дьон — 7, дьахтар аймах — 4 хамаанда туруордулар.
Күрэх РФ, СӨ уонна нэһилиэк былааҕын көтөҕүүтүнэн саҕаланна, былаахтары кылаабынай суудьуйа Антонина Мосенкова, Төбүлэх диаспоратын салайааччыта Надежда Никулина, нэһилиэк аҕа баһылыгын солбуйааччы Евгения Николаева көтөхтүлэр. Эҕэрдэ тыллары Антонина Мосенкова, Тымныы оҕонньор Гаврил Соркомов, Ю. А. Слепцов аатынан норуот айымньытын дьиэтин дириэктэрэ Анастасия Никулина эппиттэрэ.
Кэлбит дьон күрэхтэһии 30 сыллаах устуоруйатын көрдөрөр добун суруктар, кубоктар, мэтээллэр, хаартыска быыстапкаларын сэҥээрэн көрдүлэр. Быыстапканы оскуола бибилиотекара Акулина Хабарова бэлэмнээбит. Кыттааччылар, ыалдьааччылар өйдөбүнньүк баҕа санаа кинигэтигэр санааларын суруйдулар.
Үс күннээх тыҥааһыннаах күрэхтэһии алта көрүҥнээх ыытылынна: дуобат, волейбол, штрафной, дартс, корнхолл, канат.
Түмүккэ эр дьоҥҥо ОДЬКХ хамаандата бастаата, Төбүлэхтэн төрүттээх Хонуу олохтоохторун, күтүөттэрин “Диаспора” бөлөҕө — иккис, “Команда X” эдэр ыччат түмсүүтэ — үһүс, дьахтар аймахха “Саһарҕа” оскуола оҕолоро кыайыы өрөгөйүн биллилэр, “Даймонд” холбоһук тэрилтэлэрэ — иккис, “Голден Тайм” уһуйаан үлэһиттэрэ – үһүс буоллулар.
Кыайыылаах, көхтөөх кыттыыны ылбыт хамаандаларга уонна биирдиилээн дьоҥҥо тэрилтэлэр, Төбүлэхтэн төрүттээх, нэһилиэккэ үлэлээбит дьон, дьиэ кэргэннэр спонсордаан сыаналаах бэлэхтэри туттардылар. Дьон-сэргэ үөрэн-көтөн оһуохай үҥкүүтүнэн түмсүүлээх тэрээһини түмүктээтилэр.
Төбүлэх нэһилиэгин дьоно-сэргэтэ махтал тылларын тиэрдэллэр бирииһинэн өйөөбүт биир дойдулаахтарыгар: урбаанньыттарга А.Стручковка, П.Николаевка, С.Хабаровка, А.Шкулевка, «ДиалсГруп» тэрилтэҕэ (салайааччы Д.Слепцов), нэһилиэктэн төрүттээх Хонуу олохтоохторугар (диаспора салайааччыта Н.Никулина), Төбүлэх бары тэрилтэлэригэр, ыалдьыппыт А.И. Мосенковаҕа тус бэйэтигэр уонна кини дьиэ кэргэнигэр, Кудриннар дьиэ кэргэннэригэр, “Алгыс” түмсүүгэ (салайааччы Л.Стручкова), А.Слепцовка-Хадовка, олохтоох дьаһалтаҕа (баһылык П.Никифоровка). Эһиги өйөбүлгүтүн биһиги үрдүктүк сыаналыыбыт уонна эһигитинэн киэн туттабыт. Махтал буоллун бу 3 күннээх күрэхтэһии тэрийсиитигэр бары сүүрбүт-көппүт биир дойдулаахтарбытыгар, чуолаан Ю.А. Слепцов аатынан култуура дьиэтигэр (дириэктэр А.Никулина), өйдөбүнньүк муннугу оҥорбут А.Хабароваҕа, М. Эверстоваҕа, спортзалы күрэхтэһии күнүн аайы сууйбут-соппут В.Поповаҕа, судействоҕа бары көмөлөспүт дьоннорбутугар. Бары Төбүлэхпит туһугар маннык түмсүүлээх, успуорка бэриниилээх буолуохха.
Соболоох
Тохсунньу ый 3-4 күннэригэр Соболоох нэһилиэгэр үрдүк таһаарыылаах спортивнай күрэхтэһии буолан ааста. Олохтоох сэбиэт депутаттарын көҕүлээһиннэринэн «Талисман года» диэн күрэх үһүс сылын ыытылынна.
Быйыл 5 хамаанда кыттыыны ылла: “Чолбон” (оскуола оҕолоро), “Дохсун” (СОО учууталлара), “Сэргэлээх” (устудьуоннар), “Факел” (ОДьКХ, фелдьшер пууна уонна дьаһалта холбоһуктаах хамаандата), “Фаворит” (Павловтар, Щепеткиннар дьиэ кэргэттэрэ). Икки күннээх тыҥааһыннаах күрэхтэһии алта көрүҥүнэн ыытылынна: волейбол, дуобат, дартс, штрафной быраҕыы, эстафета, канат тардыһыыта.
Курэх түмүгүнэн бириистээх миэстэҕэ тигистилэр: “Чолбон”, “Факел”, “Фаворит”.
Кыайыылаах хамаандалар сыаналаах бириистэри тутан, үөрүүлэрэ үгүс. Көрүҥ аайы биирдиилээн оонньооччу үрдүк көрдөрүүлэринэн анал бирииһинэн бэлиэтэннилэр. Тымныы Мооруос уонна Хаарчаана кыайыылаах хамаандаҕа көһө сылдьар Кубогы туттардылар.