Алгыстаах Аммаҕа кылыһах – кырыымпа түһүлгэтэ

Аммаҕа XVII Өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо ыһыаҕар «Кылыһах – кырыымпа» түһүлгэҕэ «Кутуллар кылыһах – кырыымпа дорҕооно» күөн күрэс 150 – кэ кыттааччыны түмтэ. Бу кыл устурууналаах кылыһах – кырыымпаҕа толорооччулар күрэхтэрэ Олоҥхо ыһыаҕар иккис төгүлүн ыытыллар. Бастакы күрэх Үөһээ Бүлүүгэ тэриллибитэ.

Быйылгы күрэскэ 10 бөлөх, 13 биирдиилээн толорооччу бэйэлэрин кыахтарын, бэлэмнэрин көрдөрдүлэр. Күрэх «Кылаан чыпчаал» хаһаайынынан Нам улууһуттан Мария Григорьева – Маайа салайааччылаах «Нам кылыһах» бөлөх 65 000 солкуобай харчынан сэртипикээт тутан, кыайыы өрөгөйүн биллилэр.

Биһиги ыалдьыппыт биир дойдулаахпыт Екатерина Слепцова Муома оройуонун Кулун Өлбүт бөһүөлэгиттэн төрүттээх, «Нам кылыһах» бөлөххө баар.

— «Нам кылыһах» бөлөх туһунан ааҕааччыларга сырдатыаҥ дуо?

“Нам кылыһах” бөлөхпүт 2021 сыллаахха биир санаалаах, биир интэриэстээх Нам, Үөһээ Бүлүү, Сунтаар, Кэбээйи, Ньурба, Муома улуустарыттан төрүттээх 8 киһи бары Намҥа үлэлээх – хамнастаах дьон мустаммыт тэриллибиппит. А.Ф.Шестаков аатынан улуустааҕы норуот айымньытын дьиэтин иһигэр айа – тута сылдьабыт. Бөлөхпүтүгэр кырыымпа, бас кырыымпа, таҥсыр, бас кыл, хомус, күпсүүр, айаат, чууһурба уо.д.а. инструменнарга оонньуубут. Бу инструменнары оҥорор икки маастардаахпыт Руслан Захаров уонна Андрей Осипов. Мин бэйэм таҥсырга оонньуубун.

— Араас оройуоннартан айа – тута сылдьар эбиккит, салайааччыгыт туһунан тугу кэпсиэҥ этэй?

Салайааччыбыт Мария Степановна Григорьева – Маайа Үөһээ Бүлүүттэн төрүттээх, ырыа айааччы, элбэх ырыа ааптара, өрөспүүбүлүкэ араас таһымнаах күрэхтэрин кыайыылааҕа. Бары өттүнэн дэгиттэр талааннаах киһи уонча сыллааҕыта кырыымпа тыаһын истэн, Анна Ивановна Томскаяҕа уонна Вероника Лыткинаҕа дьарыктанан, үөрэнэн Руслан Габышевка кырыымпа оҥотторон, бэйэтин тула биһигини түмэн төрүт дорҕоон кэрэ эйгэтигэр сирдээн киллэрбитэ.

— Бөлөххүтүнэн төһө куонкурустарга кыттаҕытый, туох ситиһиилэрдээххитий?

Элбэхтэ кэнсиэрдэргэ, куонкурустарга кыттар буоллахха тэтимнээх сайдыы барар. Төһө кыалларынан ыҥырыыны быһа гыммакка кыттабыт. Бу үс сыл иһигэр ситиһии да баар. Ол курдук,
2021 сыллаахха Туймаада ыһыаҕар«Этно – звуки” – “Гран -при”.
2022 сыллаахха «Искусство России» аан дойдутааҕы ситим нөҥүө ыытыллыбыт күрэскэ «Гран — при».
2022 сыллаахха Үөһээ Бүлүүгэ Олоҥхо ыһыаҕар дэгэрэҥ ырыаҕа «Гран-при».
Төрүт дорҕоон күрэҕэр 1 истиэпэннээх лауреат.
2022 сыллаахха Таатта улууһугар маастар Николай Харайданов бирииһигэр төрүт дорҕооҥҥо «Кыайыылаах». Билигин да оҥоруллубатах, ситэриллибэтэх элбэх. Иннибит диэки бары өйбүтүн ууран, күүспүтүн түмэн сахабыт төрүт дорҕооно сайдарын туһугар үлэлиибит.

— Төрүт дорҕоон билигин туруга хайдаҕый, сайдыан сөп дуо?

Төрүт дорҕоон былыр былыргыттан сахаларга баар буоллаҕа дии, ол умнулла быһыытыйбытын «Кыл Сахалар» (салайааччы Анна Томская) сөргүтэн, баҕалаахтары үөрэтэн, кэнники сылларга норуокка тарҕанан эрэр. Быйылгы олоҥхо ыһыаҕар 111 кырыымпаһыт күргүөмүнэн оонньообуттара да элбэҕи кэпсиир.

— Төрүт дорҕоон суолтата, бөлөххүт үлэтин сүрүн сыала – соруга тугуй?
Төрүт дорҕоон суолтата улахан, сахалар омук быһыытынан уратыбытын, айылҕаны кытта ситиммитин кэпсиир, эмтиир дьикти айылгылаах. Биһиги сүрүн сыалбыт — төрүт дорҕоон төрдүн уларыппакка дьоҥҥо тиэрдии, кэрэни кэрэхсииргэ, бэйэни иһиллэнэргэ, сахабын дэнэргэ, айылҕаҕа чугас буоларга үөрэтии. Ыһыах сиэригэр – туомугар, үҥкүүгэ, ырыаҕа – тойукка доҕуһуол киирэн эрэрэ кэрэхсэбиллээх.
— Дойдуҥ дьонугар баҕа санааҥ?
Дойдум дьонугар төрүт дорҕоону кэрэхсээҥ, үөрэниҥ, саха буоларгытынан киэн туттуҥ диэн баҕа санаабын
тиэрдэбин.
Истиҥ кэпсээниҥ иһин махтанабын.
«Кылаан чыпчаал» кыайыылаахтара буолбуккутунан истиҥник эҕэрдэлиибин. Онон быйыл Аммаҕа Олоҥхо ыһыаҕар кылыһах-кырыымпа дьиэрэтиитэ, төрүт дорҕооммут киэҥ далааһыннаахтык күргүөмүнэн оонньоон истиҥник дуорайбыта мээнэҕэ буолбатах, дириҥ суолталаах. Амматтан саҕалаан, хас биирдии улууска төрүт дорҕооммут сүппэккэ – симэлийбэккэ кэҥии, сайда туруохтун!

Айталина Николаева