Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр аҕа, булчут, уол оҕо күннэригэр аналлаах оройуоннааҕы «Аҕа уолунаан» спортивнай күрэх Индигир нэһилиэгэр бэрт интэриэһинэйдик ыытылынна.
Сааскы ылааҥы күҥҥэ бырааһынньыктыы киэргэммит хомоҕо дьон-сэргэ тоҕуоруһа муһунна. Сарсыарда эрдэттэн балааккалар туруоруллан, күрэх ыытыллар сирэ бэлэмнэнэн, унаар буруо унааран, ыыһаммыт эт сыта ыалдьыттары түмтэ. Күрэххэ алта дьиэ кэргэн аҕалара уолаттарын кытта 3 хамаанданан кытыннылар. Ол курдук, “Алакы”, “Бэргэн”, “Боотур” хамаандалара 6 түһүмэҕинэн күөн көрүстүлэр. Бастакы түһүмэх “Отуу оттооһуна”. Манна хамаандалар түргэнник отуу оттон, биэдэрэҕэ уу оргуталлар. Түргэнник туттан-хаптан, мас хайытан, бары сатабылларын көрдөрөн кыайыыны «Боотур» ситистэ. Иккис түһүмэххэ “Ойбон алларыыта” хамаандалар бириэмэҕэ мууһу анньыынан алдьатан ойбону аллардылар. Аҕалар, уолаттар уочаратынан мууһу көйөн күүстээхтик хамсаннылар. Түмүккэ «Алакы» хоһууннара иннилэрин биэрбэтилэр. Үһүс түһүмэх «Куйуурунан балыктааһын». Аҕа куйуурдуур, уол балыгы быраҕан биэрэр. Бииргэ санааларын түмэн кыайыыга дьулуурдаах «Алакы» хамаанда бастаата. Төрдүс түһүмэх “Бэргэн ытыы” үс араас көрүҥүнэн ыытылынна. Воздушка саанан, оҕунан ытыы, үҥүү (тайыы) быраҕыыта көрөөччүлэр, ыалдьааччылар сэҥээриилэрин ылла. “Алакы” хамаанда инники күөҥҥэ таҕыста. Бэһис түһүмэх “Тимир болгуону ыраах быраҕыы” (гиря). Бу күрэххэ алакылар күүстээхтэрин, кыахтаахтарын көрдөрдүлэр. Бүтэһик түһүмэх түөрт көрүҥнээх эстафета. Бастакы аҕа рюкзак сүгэһэрдээх, тоҥуу хаар устун тайахтаах 50 миэтэрэ сүүрэр. Кэлэн уолугар рюкзагын туттарар, уол балыктыыр, онтон иккис уол сүүрэн кэлэр, иккис аҕа туут хайыһарынан күрэҕи түмүктүүр. Бу көрүҥҥэ боотурдар сымсаларын көрдөрөн бастаатылар.
“Аҕа уолунаан” күрэх түмүгүнэн “Алакы” хамаанда бастакы, “Боотур” иккис, “Бэргэн” үһүс миэстэлэри ылан үөрүү өрөгөйүн биллилэр. Сыаналаах бириистэринэн, добун суруктарынан наҕараадаланнылар. Ону таһынан спонсордар туруорбут анал бириистэрин туттулар. Ол курдук, “Бэргэн ытааччы” анал аат Антон Черовка тигистэ. “Иллээх-эйэлээх дьиэ кэргэн” Семен, Эрсан Хадаровтар, “Кыайыыга дьулуур иһин” Афанасий Слепцов, Айыыд Атласов, “Байанайдаах дьиэ кэргэн” Геннадий, Гриша Слепцовтар, “Көрөөччү биһирэбилэ” Байбал, Павлик Корякиннар, “Эрчимнээх дьиэ кэргэн” Петр, Антон Черовтар, «Сатабыллаах дьиэ кэргэн» Серафим, Мирослав Гореевтар буоланнар, үөрүүлэрэ үрдээтэ.
Маннык үрдүк тэрээһиннээх “Аҕа уолунаан” спортивнай күрэҕи нэһилиэк киэн туттар аҕалара, оскуола үлэһиттэрэ Андрей Михайлович Хадаров, Николай Алексеевич Иннокентьев тэрийэн ыыттылар. Уол оҕону иитиигэ аҕа тус холобуру көрдөрөн күрэххэ кыттара түмсүүлээх буоларга, олоххо эрэллээхтик үктэнэргэ салайар. Аҕа оруолун дьиэ кэргэҥҥэ өрө тутуу – билиҥҥи үйэҕэ ордук сытыытык турар сорукпут буолар. Ону таба өйдөөн оройуоммутугар араас хабааннаах хамсааһын ыытыллара хайҕабыллаах суол.
Күрэх кэмигэр Н.А.Брызгалов аатынан орто оскуола кэлэктиибэ минньигэс аһынан кэлбит ыалдьыттары күндүлээтилэр. Сылаас үүттээх чэй, бурдук аһа, шашлык, салаат арааһа тардыллан кэлбит дьон тото-хана аһаата. Нэһилиэк киэн туттар ытык бэтэрээнэ Дария Гаврильевна Черова һээдьэлээн, ыалдьыттар сүргэлэрин көтөхтө. Түмүккэ күрэх кыттааччылара, нэһилиэк олохтоохторо тэрээһин ыытылларыгар күүс-көмө, өйөбүл буолбут «Рубин» (Татьяна, Михаил Ивановтар), «Илгэ» (Петр, Антонина Егоровтар), “Позитив” (Виктор, Вера Габышевтар), “Фаворит”(Оксана Шкулева) маҕаһыыннарга, оройуоннааҕы үөрэҕирии управлениетыгар (Крупышева А.А.), Ис дьыала Муоматааҕы отделениета (Рожин С.С.), «Муома” айылҕа паарката» (Неустроева С.И.), А.В.Карпов аатынан оҕо спортивнай оскуолатыгар (Аргунов А.А.), Судаарыстыба экологияҕа кэтэбилин Муоматааҕы инспекцията (Васильев Ю.Д), Индигир нэһилиэгин дьаһалтатыгар (Федоров П.С.) уонна Алехин М.В. күрэх миэстэтин ыраастаан, бэлэмнээн биэрбитигэр барҕа махталларын тиэртилэр.
Айталина Николаева